نگاهی به استارکیتکچرها Starchitectures
در دنیای امروز معماری، نمیتوان منکر شد که فرهنگ سلبریتی بر تمامی جوانب هنر معماری تأثیر گذاشته است. معماران مشهور یا همان سلبریتیها درصد کمی از معماران، بخش عمدهای از توجهها را به خود جلب کردهاند. که همگان میتوانند شاهد این پدیده در پروژههای بزرگ و منحصربهفرد معماری باشند. ولادیمیر بلولوگولوسکی در کتاب جدیدش با عنوان “گفتوگو با معماران در عصر سلبریتی” با برخی از این معماران مشهور مصاحبه کرده است تا بداند معماران در مورد فرهنگی که آنها را به چنین جایگاههایی رسانده، چه نظری دارند. در این بخش از مقدمه کتاب، بلولوگولوسکی به این مسئله پرداخته که چگونه وارد این فرهنگ معماری سلبریتی محور شدهایم و این وضعیت چه تأثیری بر ساختمانهایی که ساخته شدهاند، دارد.
استارکیتکتها Starchitects
برای متمایز کردن و جلوگیری از اشتباه گرفتن با دیگر انواع سلبریتیها، معماران معروف بهطور خاص تحت عنوان “استارکیتکتها Starchitects” شناخته میشوند. آیا این یک ویژگی خوب است؟ بسیاری از منتقدان برجسته معماری از مفهوم “استارکیتکچر Starchitecture” به شدت متنفرند. آنها از صحبت درباره این موضوع اجتناب میکنند، چون فکر میکنند که ارتباطی با نقد حرفهای ندارد. اما نظر معماران چیست؟ یکی از این معماران مشهور، رِم کولهاس، در مصاحبهای برای کتاب هانو راوتر بِرگ در سال ۲۰۰۸ با عنوان “معماری سخنگو Talking Architecture” چنین بیان کرده است:
“من فکر میکنم آنچه ما امروز شاهدش هستیم، پیروزی جهانی ویژگیهای عجیب و غریب است. بسیاری از ساختمانهای بدون عملکرد و کاربرد و افراطی ساخته میشوند که هیچ معنایی ندارند. وی تصریح میکند مسأله بیشتر به شکلهای نمایشی مربوط است و البته برای نمایش ایگو Ego [منیتها] و قدرت معماران ساخته میشوند…”
دیدگاه رِم کولهاس ممکن است ارزیابی دقیقی از وضعیت کنونی معماری باشد، اما او ریشههای این عجیب بودن معماران را شناسایی نکرده است. چرا معماران چنین اقداماتی انجام میدهند؟ موریس لاپیدوس، معمار موفقی که بیشتر بهخاطر هتل فانتنبلو Fontainebleau در میامی شناخته میشود، دلایل خود را در مصاحبهای که در کتاب “گفتوگو با معماران” در سال ۱۹۷۳ توسط جان کوک و هاینریش کلواتز منتشر شد، بیان کرده است:
“من نمیخواهم کسی بدون اینکه ساختمان من را متوجه شود از کنار آن عبور کند… میخواهم که مردم توقف کنند. اصلاً مهم نیست اگر بگویند: ‘خدایا، اینکار، کار کی بوده؟’ شاید این خودنمائی یا خودشیفتگی باشد، من ممکن است بعضی از مورد نقدترین ساختمانهای جهان را طراحی کرده باشم، اما تنها یک هدف دارم: ‘بهخاطرخدا، از کنار من ساده رد نشوید، من معمارم. دارم چیزی را به شما نشان میدهم. نگاه کنید.”
تأثیر فرهنگ معاصر بر معماری
ممکن است انگیزه لابیدوس با انگیزه اکثر معماران همسو نباشد، اما حداقل برای برخی، این توضیح میدهد که چرا آنها وارد حرفه معماری میشوند یا بهعبارت دیگر، چرا هر کسی وارد هر زمینه خلاقانه یا رقابتی دیگری میشود. اگر همانطور که بیشتر منتقدین موافقند، در عصر گثرتگرایانه دنیای امروز ما که دارای فرهنگ متنوع و چندگانه است دیگر نمیتوان معماری معاصر را با یک سبک واحد یا یک مکتب فکری قاطع تعریف کرد، پس شاید جایگاه بیسابقه “استارکیتکتها Starchitects” و “استارکیتکچرها Starchistructures” بهعنوان موضوع اصلی و مرکزی این دوره مطرح شده است. شاید این تنها راه باقیمانده برای پیدا کردن زمینه مشترک در آثار معماران مشهور امروزی باشد. در حقیقت، استارکیتکتها اصلاً علاقهای به حفظ زمینهای مشترک ندارند. و اگر چنین باشد، این نوع دستهبندی-حتی اگر سطحی بهنظر برسد-میتواند آخرین سنگر معماری معاصر باشد. تنها آینده میتواند مشخص کند که آیا این مفهوم عمری دراز خواهد داشت یا نه. و چه چیزی در آینده در انتظار ماست.
نظرات معماران مشهور نقل قولهایی از مصاحبهها
ویل آلسوپ:
“شما میتوانید مسائل را برای بحث و گفتوگو باز کنید، از آن لذت ببرید و از آن بیاموزید، اما لحظهای فرا میرسد که شما، به عنوان معمار، باید تصمیم بگیرید. این هنر معماری است، ترکیب همه چیز به شیوهای خاص و منحصربهفرد خودتان.”
بیارکه انگلس:
“معماری ما هرگز توسط یک رویداد واحد برانگیخته نمیشود، هرگز توسط یک ذهن واحد تصور نمیشود و هرگز توسط یک دست واحد شکل نمیگیرد. همچنین، این معماری تجسم مستقیم یک دستور کار شخصی یا آرمانهای خالص نیست، بلکه نتیجه سازگاری مستمر با نیروهای متعدد متعارضی است که در جامعه جریان دارند.”
رِم کولهاس:
“ما میدانیم که لاس وگاس بیارزش است، اما در عین حال فکر میکنم دقیقاً همان فرآیند و شاید منطقی مشابه زیرساختهای ما-یا شاهکارهایمان-را تحت تأثیر قرار میدهد. ما در عصری شگفتانگیز زندگی میکنیم، زمانی که علیرغم فقدان استادان بزرگ، شاهد انفجار شاهکارها هستیم.”
“ما میگوییم میخواهیم زیبایی، هویت، کیفیت و اصالت ایجاد کنیم. و با این حال، شاید در واقعیت این شهرهایی که ما داریم مورد مطلوب هستند.. شاید همین بیهویتی آنها بهترین زمینه را برای زندگی فراهم میکند..”
زاها حدید:
“من در تلاش هستم تا-حدس میزنم-معماری و اشکال برنامهریزی شهری را کشف کنم-و شاید باید بگویم اختراع-کاری که به شیوهای معاصر عملکرد مشابهی داشته باشد. من ابتدا سعی داشتم ساختمانهایی طراحی کنم که مانند جواهرات جداگانه بدرخشند؛ اکنون میخواهم آنها را به هم متصل کنم، نوعی منظره جدید بسازم که با شهرهای معاصر و زندگی مردم جریان یابد.”
نورمن فاستر:
“از زمان استونهنج، معماران همیشه در مرزهای پیشرفت فناوری بودهاند. و شما نمیتوانید فناوری را از محتوای انسانی و معنوی یک ساختمان جدا کنید.”
فرانک گری:
“خلاقیت در واقع درباره بازی و داشتن یک نوع تمایل به پیروی از شهود است. این ویژگی برای یک هنرمند ضروری است. اگر بدانید که کجا میروید و قرار است چه کاری انجام دهید، پس چرا آن را انجام میدهید؟ من فکر میکنم این را از هنرمندان، از مادربزرگم، و از تمام افراد خلاقی که در طول سالها با آنها وقت گذراندهام یاد گرفتم .”
دنیل لیبسکیند:
“زندگی ما پیچیده است؛ احساسات ما پیچیده هستند؛ خواستههای عقلانی ما پیچیده هستند. من معتقدم که معماری… نیاز دارد تا این پیچیدگی را در هر فضایی که داریم، در هر صمیمیتی که در اختیار داریم، منعکس کند.”
“حقیقت این است که شیوه نوشتن موسیقی، یک کد است. باید بسیار دقیق باشد. علمی است، اما در نهایت به تفسیر نیز بستگی دارد. بسیار شبیه به نحوه رشد یک طرح جامع است: این یک سند هدفمند است، اما در عین حال یک سند شعری است که از طریق تفسیر امکان تبدیل شدن به یک اثر هنری هماهنگ را فراهم میکند.”
تادائو آندو:
“شما نمیتوانید به سادگی چیزی جدید را در جایی قرار دهید. شما باید آنچه را که در اطراف خود میبینید، آنچه در زمین وجود دارد، جذب کنید و سپس از آن دانش به همراه تفکر معاصر برای تفسیر آنچه میبینید استفاده کنید.”
“اگر بتوانم فضایی خلق کنم که مردم قبلاً تجربه نکرده باشند و اگر این فضا با آنها بماند یا به آنها رویایی برای آینده بدهد، این نوع ساختاری است که من بهدنبال خلق آن هستم.”
“صرف نظر از پیشرفت جامعه از نظر نهادی یا فناوری، خانهای که در آن بتوان طبیعت را احساس کرد، به نظر من محیط ایدهآلی برای زندگی را نشان میدهد. از دیدگاه عملکردی، حیاط خانه ردیفی در سومیوشی Sumiyoshi ساکنان را مجبور میکند گاهی سختیها را تحمل کنند. در عین حال، حیاط باز میتواند به اندام حیاتی خانه تبدیل شود و زندگی روزمره را معرفی کند و محرکهای ارزشمندی مانند تغییرات طبیعت را جذب کند.”
پیتر اِیزنمن:
“معماری نشان میدهد که جامعه در هر زمان چه احساسی نسبت به خود دارد، همانطور که موسیقی، ادبیات یا شعر نیز اینطور هستند. این دیدگاه بسیار گستردهای از محیط ساخته شده است. این فقط یک پناهگاه نیست، و نه صرفاً عملکردی دارد. عملکردها را حل نمیکند؛ بلکه آنها را مسئلهساز میکند و در نتیجه عملکردها را ایجاد میکند. به سوالات پاسخ نمیدهد؛ بلکه سوالاتی ایجاد میکند. مشکلات را حل نمیکند؛ بلکه مشکلاتی ایجاد میکند.” [معماران به دنبال حل مشکلات نیستند، بلکه به دنبال خلق مشکلاتی هستند که حل شوند.]
الیزابت دیلر:
“من به ساختمانها به عنوان سازههایی برای اجرای نمایش فکر میکنم. هر نوع برنامهای چنین است.”
یورگن هرمان مایر:
“آنچه من سعی میکنم در کارم بهدست آورم این است که از آن به عنوان وسیلهای برای ایجاد فضاهایی استفاده کنم که فراتر از نیازهای برنامهریزی شده باشند و زمینههای باز را برای اختراع بالقوه برنامه باز بگذارند. هدف این است که به آنچه حتی نمیتوانیم پیشبینی یا بدانیم، اجازه دهیم و پتانسیل آن را اختراع کنیم. من میخواهم خود معماری ما را بهسمت کشفهای بالقوه هدایت کند.”
پائولو مندس دا روشا:
“یک معلم خوب باید طوری عمل کند که انگار میداند. اعتماد به نفس خیلی مهم است، نه فقط دانش. هر مشکلی نیاز به تفکر دارد، نه راهحلهای آماده. شما به این موضوع آگاه هستید که، میدانید که نمیدانید، اما یک فوریت برای انجام کاری وجود دارد. شما باید دانش را کشف کنید-این تمام هدف است.”
بخشهای از کتاب
منبع: archdaily.com
_______________________________________________
نظر شما در مورد این مقاله چیست؟
ما از بازخورد شما بسیار سپاسگزاریم و مشتاقانه منتظر شنیدن نظرات ارزشمند شما هستیم.
به جامعه ما بپیوندید!
در شبکههای اجتماعی ما را دنبال کنید، به اشتراک بگذارید و مطالی بروز را مطالعه کنید.
چرا ما را دنبال کنید؟
محتوای اختصاصی: بینشها و نکات منحصربهفرد.
بحثهای تعاملی: نظر شما برای ما مهم است.
مقالات بروز و بیتارشتهای: ترجمه مقالات بیتلرشتهای در حوزههای هنر، معماری و شهرسازی، دیزاین، مُد و طراحی لباس، طراحی صنعتی (اتومبیل، مبلمان، متورسیکلت و…)
ما را در شبکههای اجتماعی دنبال کنید!
فرصت را از دست ندهید – برای ارتباط با ما روی لینکهای زیر کلیک کنید!
از صفحه اینستاگرام AADmagazine و AADzign دیدن کنید.
به کانال تلگرام AADmagazine بپیوندید.
از صفحه پینترست AADzign دیدن کنید.
_______________________________________________
